Institut za hortikulturu

Institut za hortikulturu je Institut sa najdužom tradicijom na Poljoprivrednom fakultetu Univerziteta u Banjoj Luci. Naime, Institut je svoj rad započeo kao Institut za voćarstvo, vinogradarstvo i hortikulturu, koji je osnovan odlukom Savjeta Poljoprivrednog fakulteta u Banjoj Luci, 21.04.2003. godine.

Ministarstvo nauke i tehnologije u Banjoj Luci, potvrdilo je ispunjenost uslova za obavljanje naučnoistraživačke djelatnosti od strane Instituta, donošenjem Rješenja o ispunjenosti uslova za obavljanje naučnoistraživačke djelatnosti, 27.05.2003. Na osnovu člana 36. stava 1 Zakona o naučnoistraživačkoj djelatnosti (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 48/02, 63/02 i 97/04) i člana 2. Pravilnika o obliku i sadržaju evidencije instituta (“Službeni glasnik Republike Srpske” br. 80/03), Ministarstvo nauke i tehnologije donijelo je Rješenje o upisu Instituta u Registar naučnoistraživačkih ustanova, 19.11.2004 godine.

Insitut je 13.05.2014. godine preregistrovan pod novim, sadašnjim nazivom u Institut za Hortikulturu u registru naučnoistraživačkih ustanova Ministarstva nauke i tehnologije Republike Srpske. U okviru Instituta, svoje aktivnosti realizuje 16 istraživača (2 redovna profesora, 4 vanredna profesora, 4 docenta, 5 magistara i 1 diplomirani inženjer poljoprivrede), 1 stručni saradnik i 4 laboranta. Institut ostvaruje sredstva po osnovu rada na naučno istraživačkim projektima i programima, na osnovu pružanja usluga u okviru utvrđene djelatnosti Instituta, grantova kao i ostalih izvora u skladu sa zakonom.

U Institutu se obrazuje Naučno vijeće kao stručni organ Instituta. Radom Instituta rukovodi rukovodilac Instituta. Rukovodioca Instituta imenuje i razrješava dekan Poljoprivrednog fakulteta na prijedlog Naučnog vijeća Instituta. Unutrašnja organizacija, djelokrug i način rada organa Instituta uređeni su Stautom Fakulteta i Pravilnikom o radu instituta Fakulteta.

Djelatnost instituta

Institut obavlja naučnoistraživačku djelatnost i stručne usluge iz oblasti hortikulture, odnosno: voćarstva; vinogradarstva i vinarstva; povrtarstva, ljekovitog, začinskog i aromatičnog bilja, gljivarstva; ukrasnih biljaka i hortikulturnog i pejzažnog uređenja prostora; proizvodnje i sertifikacije sadnog i sjemenskog materijala; zaštite zdravlja hortikulturnih biljaka u dijelu vizuelne i laboratorijske dijagnostike, kontrole i monitoringa štetnih organizama; biotehnologije, fiziologije i ishrane, genetike i oplemenjivanja, sistema i ekonomičnosti gajenja hortikulturnih biljaka, adaptacija hortikulturnih biljaka na klimatske promjene i izradu i reviziju voćarske i vinogradarske rejonizacije, uključujući katastar voćnjaka i vinograda; kao i laboratorijske analize proizvoda hortikulturnih biljaka (svježi plodovi i prerađevine – vino, voćne rakije, marmelade, džemovi, sušeni plodovi i sl.) u skladu sa upisanim djelatnostima Univerziteta u Banjoj Luci i Fakulteta.

Naučno-istraživačka djelatnost

Institut obavlja naučnoistraživačku djelatnost, kroz različite istraživačke programe, i to:

  • Programe osnovnih, primijenjenih i razvojnih istraživanja;
  • Programe podsticanja naučno-istraživačkog i stručnog rada u okviru unapređenja tehnološkog, inovacionog, regionalnog i ukupnog ekonomskog razvoja;
  • Programe obezbjeđenja prostora, opreme i edukovanog naučno-stručnog kadra za naučno-istraživački rad i edukaciju studenata;
  • Programe domaće i međunarodne naučne i stručne saradnje;
  • Programe uključivanja u međunarodne naučne institucije i međunarodne asocijacije, koje imaju iste ili slične programske i istraživačke ciljeve;
  • Programe osposobljavanja i usavršavanja kadrova za naučno-istraživački rad;
  • Programe podsticanja mladih kadrova za osposobljavanje i usavršavanje za naučno-istraživački rad;
  • Programe izdavanja i nabavke literature;
  • Programe održavanja i učešća na domaćim i međunarodnim naučnim i stručnim skupovima i
  • Izradu studija, ekspertiza i elaborata.

Stručna djelatnost

Institut, takođe obavlja i pruža stručne usluge kroz:

  • Prenošenje naučnih i stručnih saznanja u praktičnu primjenu;
  • Izdavanje atesta i sertifikata;
  • Izradu planova i praktičnih rješenja;
  • Izdavačku i edukativnu djelatnost (izdavanje publikacija, planiranje i realizacija formalne i neformalne edukacije studenata i drugih zainteresovanih lica);
  • Konsalting, marketing i inženjering;
  • Izradu i reviziju, te realizaciju razvojnih i primijenjenih projekata i studija;
  • Izradu i reviziju voćarsko-vinogradarske rejonizacije, uključujući izradu katastra voćnjaka i vinograda;
  • Stručne poslove po osnovu povjerenih ovlaštenja koja se dodjeljuju Fakultetu po osnovu zakona o sadnom materijalu, zakona o sjemenu poljoprivrednog bilja i zakona o zaštiti zdravlja bilja u Republici Srpskoj i BiH za proizvodnju, kontrolu proizvodnje i postkontrolno ispitivanje, i zdravstvenu kontrolu sjemena povrća, krompira i cvijeća (u daljem tekstu: sjeme poljoprivrednog bilja), rasada povrća i cvijeća (u daljem tekstu: rasad) i sadnog materijala voćaka, vinove loze i ukrasnih biljaka (u daljem tekstu: sadni materijal), a koji podrazumijevaju:
    • stručnu kontrolu nad proizvodnjom sadnog materijala,
    • postkontrolno ispitivanje sadnog materijala,
    • proizvodnju predosnovnog i osnovnog sadnog materijala,
    • stručnu kontrolu nad proizvodnjom, ispitivanjem i utvrđivanjem kvaliteta sjemena poljoprivrednog bilja,
    • praćenje i provjeru zdravstvenog stanja hortikulturnih biljaka (u daljem tekstu: bilje) tokom njihovog rasta i razvoja na poljima, u zasadima, objektima i drugim površinama i vođenje evidencije o tome, uključujući i samoniklo bilje,
    • laboratorijske analize službenih uzoraka bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata radi utvrđivanja uzroka pojave simptoma koji se rutinskim laboratorijskim analizama ne mogu utvrditi ili radi provjere načina izvršenja rutinskih laboratorijskih analiza,
    • rutinske laboratorijske analize službenih uzoraka bilja, biljnih proizvoda i regulisanih objekata, u skladu sa međunarodno prihvaćenim procedurama radi utvrđivanja prisustva štetnih organizama i intenziteta njihove pojave;
    • kordinaciju u sprovođenju programa mjera zaštite zdravlja bilja u stručnom dijelu,
    • izvještavanje o pojavi, prisustvu i širenju štetnih organizama i prognoza pojave štetnih organizama, razvoja i kretanja njihove populacije i utvrđivanje optimalnih rokova za njihovo suzbijanje,
    • kordinaciju i organizaciju izvještavanja o prisustvu, pojavi i širenju štetnih organizama,
    • programe analize rizika od pojave i širenja štetnih organizama,
    • uspostavljanje i primjenu jedinstvenih metoda, kriterijuma i smjernica u obavljanju poslova u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja,
    • edukacija o načinu obavljanja poslova u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja,
    • edukacija držalaca bilja, pružaoca usluga i drugih lica o štetnim organizmima i fitosanitarnim mjerama,
    • sprovođenje stručnog osposobljavanja lica odgovornih za dijagnostiku štetnih organizama i zaštitu zdravlja bilja,
    • pripremanje naučne osnove za izradu propisa u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja,
    • učestvovanje u uvođenju i razvoju informacionog sistema u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja;
    • kartiranje invazivnih vrsta sa procjenom rizika i prijedlogom mjera sprječavanja njihovog širenja;
    • i druge poslove u oblasti dijagnostike štetnih organizama i zaštite zdravlja bilja.
  • Stručne poslove po osnovu ovlaštenja u certifikaciji organske i integralne proizvodnje u hortikulturi u Republici Srpskoj i BiH;
  • Stručne poslove po osnovu ovlaštenja po zakonu o vinu, zakonu o jakim alkoholnim pićima i zakonu o hrani Republike Srpske i BiH, a koji podrazumjevaju:
  • Stručne, analitičke i druge poslove iz oblasti hortikulture (voćarstva; vinogradarstva i vinarstva; povrtarstva, ljekovitog, začinskog i aromatičnog bilja, gljivarstva; ukrasnih biljaka i hortikulturnog i pejzažnog uređenja prostora),
  • Analize grožđa i vina, voća i povrća, kao i drugih proizvoda od voća, grožđa i povrća po kvalitetu (laboratorijske analize i senzorna ocjena),
  • Određivanje vremena berbe plodova hortikulturnih biljaka,
  • Ispitivanje kvaliteta jakih alkoholnih pića i destilata poljoprivrednog porijekla.

 

Usluge

Laboratorija za sertifikaciju sadnog materijala i rasada hortikulturnih biljaka pruža usluge kontrole procesa proizvodnje sadnog materijala poljoprivrednih biljaka (voćke, vinova loza, hmelj i višegodišnje ukrasne biljke), kao i rasada povrća i cvijeća, a na osnovu ovlaštenja izdatih od strane Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srpske. U okviru kontrole obavljaju se kontrola kvaliteta i sortne čistoće sadnog materijala i rasada, kao i laboratorijska ispitivanja zdravstvene ispravnosti sadnog materijala i rasada.

Nakon obavljene kontrole, Poljoprivredni fakultet izdaje uvjerenja i sertifikate o sortnoj čistoći i zdravstvenoj ispravnosti kontrolisanog biljnog materijala.

U okviru Laboratorije za sertifikaciju sadnog materijala i rasada hortikulturnih biljaka radi se i kontrola proizvodnje sjemenskog krompira.Dva glavna zadatka kontrole sjemenskog usjeva su kontrola sortne čistoće i utvrđivanje zdravstvenog stanja. Prilikom izlaska na teren, kontrola sortne čistoće se radi u polju, dok se utvrđivanje zdravstvenog stanja obavlja, najprije vizuelnom kontrolom u polju, a zatim obaveznim testiranjem u laboratoriji.Kontrola se vrši radi dobijanja sertifikata o priznavanju usjeva i stavljanja u promet sertifikovanog sjemena određene kategorije.

Odjeljenje za nematologiju posjeduje ovlašćenja Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Vlade Republike Srpske za zvanične inspekcijske analize prisutva karantinskih i ekonomskih štenih nematoda.

Takođe posjeduje ovlašćenje Uprave za zaštitu zdravlja bilja BiH za laboartorijsku dijagnostiku karantinskih nematoda krompira za potrebe realizacije posebnog nadzora karantinskih organizama krompira. Vrši usluge testiranja efikasnosti preparata za suzbijanje fitoparazitnih nematoda.

Laboratorije instituta

Laboratorija za sertifikaciju sadnog materijala i rasada hortikulturnih biljaka radi u okviru Instituta za hortikulturu Poljoprivrednog fakulteta, a sastoji se iz pet Odjeljenja raspoređenih u četiri odvojene laboratorije, u stakleniku i dva mrežanika.

                                                                                                   Šef laboratorije: prof. dr Duška Delić

Osnovni istraživački program laboratorije obuhvata cito-genetičke i cito-histološke aspekte embriologije u formiranju i relaizaciji rodnog potencijala poljoprivrednih biljaka, kao i cito-histološke aspekte održivosti plodova po berbi i tokom čuvanja.Istraživanja od posebnog značaja u laboratoriji obuhvataju diferencijaciju muškog i ženskog gametofita voćaka u interakciji agro- i pomotehničkih zahvata sa procesima zametanja plodova, i proučavanje embriogeneze i aposporije u funkciji kontrole rodnosti.Laboratorijske tehnike istraživanja bazirane su na opremi za izradu trajnih histoloških preparata, mikrotomu, mikroskopskim lupama, svetlosnom mikroskopu, invertnom svetlosnom mikroskopu i fluorescentnom mikroskopu.

                                                                                                 Šef laboratorije: prof. dr Gordana Đurić

Laboratorija za pomologiju i biotehnologiju u hortikulturi se najviše bavi proučavanjem morfoloških, fizioloških i biotehnoloških karakteristika ploda poljoprivrednih biljaka, u cilju njihove sortne (genotipske) karakterizacije i privredno biološke standardizacije.Istraživački program laboratorije obuhvata i proučavanja koja se odnose na ocjenu genetičke varijabilnosti germplazme u cilju biohemijske karakterizacije biljnog materijala koja uključuje analize izoenzima i molekularne karakterizacije. Laboratorijske tehnike istraživanja bazirane su na opremi za izolaciju, prečišćavanja i kvantifikaciju ukupne genomske DNK, restrikcionu digestiju DNK, cikličnu reakciju polimerazom (PCR), kao i agaroznu gel elektroforezu i PAA gelsku elektroforezu. Istraživanja od posebnog značaja obuhvataju dio analiza koje se odnose na molekularnu dijagnostiku patogena.

                                                                                                                   Šef laboratorije: prof. dr. Miljan Cvetković 

Laboratorija za ampelografiju i vinarstvo je osnovana 2009. godine. Laboratorija za ampelografiju i vinarstvo je prevashodno namijenjena radu studenata, naučno-istraživačkom i stručnom radu. U laboratoriji se realizuju vježbe I istraživanja vezana za prvi i drugi ciklus studija. Laboratorija je opremljena za izvođenje većeg broja analiza iz oblasti vinogradarstva i vinarstva, od kojih treba posebno pomenuti: determinacija i opisivanje sorti vinove loze, određivanje hemijskog sastava grožđa, određivanje mehaničkog sastava grožđa, određivanje momenta berbe, utvrđivanje stanja rodnosti okaca, davanje preporuke za rezidbu vinove loze itd. U tokusu aktivnosti na dodatnom opremanju laboratorije, kako bi se stvorili neophodni preduslovi za analize određivanja hemijskog sastava vina i jakih alkoholnih pića. Tako opremljena laboratorija bi imala neophodne kapacitete da započne i sa aktivnostima usluga za proizvođače vina i rakije.

                                                                                                       Šef laboratorije:  prof. dr Tatjana – Jovanović Cvetković 

Osnovni istraživački program Laboratorije za tretman plodova nakon berbe obuhvata proučavanje održivosti ploda nakon berbe i tokom skladištenja do neposredne upotrebe. Istraživanja od posebnog značaja obuhvataju proučavanje anatomsko-morfološke predispozicije ploda ka kontrolisanim uslovima skladištenja. Laboratorija vrši usluge pomološke deskripcije ploda, određivanja osnovnih fizičko-biohemijskih parametara ploda, stepena zrelosti ploda i usluge kontrole procesa skladištenja. Istraživačku opremu u laboratoriji čine refraktometar, kolorimetar i uređaji za mjerenje uslova skladištenja u hladnjačama.U sklopu laboratorije nalazi se i eksperimentalna hladnjača.

                                                                                                    Šef laboratorije: prof. dr Miljan Cvetković

Laboratorija za mikroskopiju je opremljena vrhunskim mikroskopima i binokularima koji pružaju mogućnost kvalitetnog i pouzdnog rada.Oprema laboratorije obuhvata svjetlosni motorizovani mikroskop Nikon Eclipse Ni-E, invertni mikroskop Nikon  Eclipse Ti-U sa Normanski optikom i lupu Nikon SMZ 745T. Softverski program i kamere omogućavaju pravljenje vrhunskih fotografija te raznovrstna mjerenja  posmatranih objekata. Oprema laboratorije se koristi za realizaciju istraživačkih projekata u zemlji i inostranstvu. Laboratorijski prostor i savremena oprema pružaju mogućnost studentima, osnovnih, master i doktorskih studija za kvalitetan istraživački rad. Najznačajnije aktivnosti su iz oblasti biljne histologije, fitonematologije,  fitopatologije i herbologije.

                                                                                                           Šef laboratorije: doc. dr. Branimir Nježić

Icon

Cjenovnik usluga

1 file(s) 2 MB
Download

Rukovodilac Instituta
Prof. dr Miljan Cvetković
tel: + 387 51 330-938
E- pošta: miljan.cvetkovic@agro.unibl.org

 
 

 

 

Agrarna ekonomija i ruralni razvoj (II ciklus)

Nastavni proces na drugom ciklusu studija u okviru studijskog programa Agrarna ekonomija i ruralni razvoj (Master studij) odvija se na dva usmjerenja i to: Agrobiznis i Ruralni razvoj I, koji studentima omogućava sticanje praktičnih i teoretskih znanja iz većeg broja poljoprivrednih, ekonomskih i društvenih nauka. Na master studiju studenti se obrazuju za stručni i naučni rad u oblasti ekonomike poljoprivrede i ruralnog razvoja. Trajanje master studija je dvije godine odnosno četiri semstra. Nastsvni plan se sastoji od 15 predmeta, stručnog projekat i završnog (master) rada. Završni rad se vrednuje sa 20 ECTS bodova, čime student ostvaruje 120 ECTS.

Kao rezulata participacije, nastavnog kadra studijskog programa Agrana ekonomija i ruralni razvoj, u TEMPUS projektu pod nazivom „Uspostavljanje savjetodavne mreže za ruralni razvoj u zemljama zapadnog Balkana“ uspostavljen je i organizovan jednogodišnji master studija (60 ECTS) iz ruralnog razvoja (Ruralni razvoj II). Nastava na ovom usmjerenju master studija se izvodi po identičnom planu i programu na univerzitetima u Banjoj Luci, Novom Sadu, Tetovu i Tirani, a pod mentorstvom univerziteta u Redingu, Vaheningenu, Oslu i Pragu. Završetkom II ciklusa akademskih studija (master studij) na usmjerenju Agrobiznis student stiče zvanje master agrobiznisa- 300 ECTS, a po okončanju usmjerenja Ruralni razvoj I ili II dodjeljuje mu se zvanje master ruralnog razvoja – 300 ECTS.

 

Animalne nauke

Studijski program Animalna proizvodnja sa studijama drugog ciklusa na Poljoprivrednom fakultetu Univerziteta u Banja Luci je osnovan 2006. godine. Razlog osnivanja studijskog programa drugog ciklusa Animalna proizvodnja jeste sticanje specijalističkih znanja u pojedinim užim naučnim oblastima za kojima postoji suštinska društvena potreba.Na studijskom programu Animalna proizvodnja studije su definisane po sistemu 3+2+3. Drugi ciklus studija se odvija u okviru dva usmjerenja i to:
Bezbjednost hrane animalnog porijekla u lancu poljoprivredne proizvodnje i Stočarstvo.
Nastava na drugom ciklusu studija traje dvije godine, odnosno četiri semestra. Opterećenje po semestru je 30 ECTS bodova, odnosno 60 ECTS bodova za akademsku godinu, tako da student tokom studiranja na drugom ciklusu studija ostvari ukupno 120 ECTS bodova, što sa prvim ciklusom čini ukupno 300 ECTS. Nastavni plan čine obavezni i izborni nastavni predmeti, stručni projekat i magistarski (zavšni rad).
Akademski nazivi koji se stiču po završetku drugog ciklusa akademskih studija na usmjerenjima Animalna proizvodnja su: master animalne proizvodnja i master stočarstva. Odbranom master rada studenti stiču pravo da se zaposle u zvanju rukovodioca animalne proizvodnje na farmama manjeg ili većeg kapaciteta svih životinjskih vrsta u privatnom i državnom sektoru, ili stečeno znanje mogu primjeniti i u naučnim, stručnim i državnim institucijama, kojima je primarno, odnosno sekundarno istraživanje animalna proizvodnja.